Αυστριακές σκιές

Το κόμμα που κέρδισε τις εκλογές για πρώτη φορά μεταπολεμικά έχει στο πρόγραμμά του την προσωρινή αναστολή του Συντάγματος, εάν χρειαστεί, και την ανατροπή/αντικατάσταση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με δημοψήφισμα. Υποθέτω, πάλι αν χρειαστεί.

Το παρελθόν ξαναζεί; Μόλις το 2013 η Ακαδημία Επιστημών της Αυστρίας παραδέχτηκε τη σχέση της με τον ναζισμό. Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά την προσάρτηση (Anschluss) και 68 από τη λήξη του Β’ Πολέμου, παραδέχτηκε πως από τα περίπου 60 μέλη της, τα τρία πέμπτα ήταν μέλη του NSDAP.

Μετά την κατάρρευση του Γ’ Ράιχ, η Ακαδημία ανέστειλε τη συμμετοχή τους, όμως από το 1950 αποκαταστάθηκαν τα δικαιώματά τους. Ένας, μάλιστα, εξ αυτών, ο Φριτς Κνολ, έγινε και γενικός γραμματέας του ιδρύματος. Είναι ο ίδιος που είχε διακηρύξει, ως πρύτανης του Πανεπιστημίου της Βιέννης κατά την περίοδο των Ναζί, πως «ο Εβραίος εξαφανίσθηκε για πάντα από τον επιστημονικό κόσμο μας».

Στον μεταπολεμικό αυστριακό κόσμο επικράτησε η ενσωμάτωση, για να μην υπάρξει αναστάτωση. Απλοϊκό σχήμα για ένα παλαιό κρίμα; Για την ακρίβεια όχι και τόσο παλιό, αφού οι Αυστριακοί κατάφεραν να περάσουν εν πολλοίς στην Ιστορία ως θύματα του Αδόλφου κι αυτοί. Κατάφεραν να ξεθωριάσει από την κοινή μνήμη ότι ο Αδόλφος στα δικά τους χώματα είχε γίνει.

Τα παρατράγουδα δεν άρχισαν μία ωραία πρωία. Το Κόμμα της Ελευθερίας δεν είναι καινούργιο, όπως η AfD στη Γερμανία. Έχει παράδοση, του εδόθη δύο φορές στο πρόσφατο παρελθόν κυβερνητική εξουσία, απενοχοποιώντας το η συμμαχία με το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα. Του εδόθη εξουσία και σε περιφερειακό επίπεδο. Με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα το 2015 στο Μπούργκενλαντ.

Σηκώνει κεφάλι, πέφτει, επιστρέφει. Το μεταναστευτικό, οι περιορισμοί της πανδημίας, η ενεργειακή κρίση, το ευρω-σύστημα, μπορεί να εξηγούν εν μέρει γιατί οι πολίτες είναι οργισμένοι και στην κάλπη βγαίνει.

Στην αρχή, φαίνεται απλό. Αλλά καθώς επαναλαμβάνονται συνεχώς οι λέξεις, οι αναφορές, από διαφορετικό πρόσωπο κάθε φορά, το νόημα μετατοπίζεται. Με κάθε επανάληψη, οργανώνεται διαφορετικά το υλικό. Στο ρεύμα και το πνεύμα των καιρών.