«Στην Ελλάδα είναι το 10% των κρίσιμων πρώτων υλών της ΕΕ»

Το μέλλον των πρώτων υλών και του πρωτογενούς τομέα στην εποχή της κλιματικής αλλαγής

Όχι περισσότερο από το 65% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ από μία τρίτη χώρα, τονίζεται στον EU CRM Act, τον ευρωπαϊκό νόμο περί κρίσιμων πρώτων υλών, που σε συνδυασμό με το «Net Zero Industry Act» της ΕΕ θα συμβάλουν, όπως υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγικής ικανότητας τεχνολογιών net-zero και στην υπέρβαση των εμποδίων, για την κλιμάκωση της παραγωγικής ικανότητας στην Ευρώπη».

Ο EU CRM Act και ο Net Zero Industry Act αποτελούν μέρος του πυλώνα του Βιομηχανικού Σχεδίου Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, για «έναν ασφαλή και βιώσιμο εφοδιασμό κρίσιμων πρώτων υλών, επιτρέποντας παράλληλα στην Ευρώπη να πετύχει τους κλιματικούς και ψηφιακούς στόχους της για το 2030».

Ο EU CRM Act θέτει ως προϋποθέσεις για τη διαφοροποίηση των προμηθειών της ΕΕ και τα εξής:

·         Τουλάχιστον το 10% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ για εξόρυξη.

·         Τουλάχιστον το 40% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ για μεταποίηση.

·         Τουλάχιστον το 15% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ για ανακύκλωση.

Σχέδιο δράσης ΥΠΕΝ

Το μέλλον των πρώτων υλών και του πρωτογενούς τομέα στην εποχή της κλιματικής αλλαγής συζητήθηκε στο 9o Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (Delphi Economic ForumIX) – Σταχυολογούμε:

Για το επόμενο διάστημα έχουμε στην ατζέντα μας συγκεκριμένα βήματα για τον τομέα των πρώτων υλών, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης του υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας για το 2024 και το EU CRM Act, εξήγησε η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου:

·       Πρώτον, εξορθολογισμό των ρυθμιστικών κανόνων. Ο Ελληνικός Μεταλλευτικός Κώδικας, παρά τη σχετικά ικανοποιητική εφαρμογή του όλα αυτά τα χρόνια, χρήζει επικαιροποίησης. Μετράει 50 χρόνια ζωής. Το υπουργείο έχει ξεκινήσει να δουλεύει τον εκσυγχρονισμό του.

·       Δεύτερον, συντόμευση των χρόνων αδειοδότησης εξορυκτικών έργων. Με την εφαρμογή του CRM Act θα πρέπει όλες οι αδειοδοτικές διαδικασίες να ολοκληρώνονται σε περίπου δύο χρόνια.

·       Τρίτον, αξιολόγηση των όρων και των κανόνων της εξορυκτικής δραστηριότητας εντός των περιοχών NATURA 2000, με εφαρμογή των πλέον αυστηρών κανόνων της ΕΕ. Θέλω να είμαι σαφής εδώ. Η εξορυκτική διαδικασία δεν πρέπει να αναπτύσσεται εις βάρος του περιβάλλοντος. Παράλληλα όμως, ένα μεγάλο εύρος ορυκτών πόρων δεσμεύεται εντός αυτών των περιοχών, χωρίς προοπτικές αξιοποίησης και μάλιστα σε κρίσιμα ορυκτά όπως ο βωξίτης.

·       Τέταρτον, χρειάζεται εκτεταμένη έρευνα για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων ΟΠΥ και ιδιαίτερα κρίσιμων. Ήδη για φέτος δεσμεύσαμε 15 εκατ. ευρώ για να χρηματοδοτήσουμε την έρευνα της ΕΑΓΜΕ πάνω στις κρίσιμες πρώτες ύλες.

Η υφυπουργός ΠΕΝ τόνισε ότι «η εξορυκτική βιομηχανία είναι θεμελιώδης τομέας για την οικονομία και παράγοντας που μπορεί να κάνει τη διαφορά στην πράσινη μετάβαση και στη βιώσιμη ανάπτυξη. Με κάποια αποθέματα παγκόσμιας κλάσης, όπως βωξίτη ή χαλκού, με σημαντικό πλεονέκτημα στα logistics λόγω της γεωγραφίας μας, με εξωστρέφεια και εφαρμογή της πολιτικής μας για τα Ορυκτά, μπορούμε να πάμε πολύ καλύτερα».

Αναξιοποίητος πλούτος

Στη Βόρεια Ελλάδα εκτιμάται ότι υπάρχει πολύ σημαντικός αναξιοποίητος ορυκτός πλούτος, ενώ στην επικράτεια της χώρας βρίσκεται το 10% των κρίσιμων πρώτων υλών της, υπενθύμισε στο Φόρουμ ο Χρήστος Μπαλάσκας, Vice President, Commercial, Growth & External Relations Greece, Eldorado Gold Corporation, Greece: «Η Ελλάδα καθυστέρησε αλλά ναι, τόσο η χώρα μας όπως και η Ευρώπη συνολικά έχουν κατανοήσει τη σημασία των κρίσιμων και στρατηγικών πρώτων υλών. Και γι’ αυτό γίνονται κινήσεις, όπως η Ευρωπαϊκή Πράξη για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, που αποσκοπούν στη μείωση της υπερβολικής εξάρτησης από τρίτες χώρες. Η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία μπορεί να κινητοποιήσει επενδύσεις άνω του μισού δισ., με μακροπρόθεσμο στόχο την αύξηση της συμβολής της στο ΑΕΠ της χώρας από 3% που είναι σήμερα, παρά τις γεωστρατηγικές και ενεργειακές προκλήσεις. Λόγω των κρίσιμων τεχνολογιών που απαιτούνται για την απαλλαγή από τον άνθρακα, η ζήτηση για κρίσιμες πρώτες ύλες προβλέπεται να αυξηθεί δραστικά».

Κυκλική οικονομία

Τα μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ) «υιοθέτησαν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης ήδη από το 2006». Η κυκλική οικονομία είναι ήδη παρούσα στον κλάδο, ανέφερε στο Φόρουμ ο πρόεδρος της IMERYS GREΕCE, Αθανάσιος Κεφάλας, διευκρινίζοντας, όχι επειδή είναι «μόδα» αλλά γιατί «αυτό χρειαζόμαστε» εφαρμόζοντας, μεταξύ άλλων:

·       «Αξιοποίηση «δευτερογενών κοιτασμάτων», όπως είναι η σχεδιαζόμενη ανάκτηση των σπάνιων γαιών σκάνδιο και γερμάνιο από τα παραπροϊόντα της ελληνικής μεταλλουργίας αλουμίνας-αλουμινίου. Πέραν από τις μεγάλες ποσότητες μετάλλων που χρειάζονται για να υποστηριχθεί η μετάβαση στην Εποχή της Πράσινης Ενέργειας, μία σειρά από άλλα ορυκτά είναι κρίσιμα σε αυτήν τη μετάβαση, παρόλο που αυτό δεν είναι τόσο γνωστό. Για παράδειγμα, ο χαλαζίας, που χρησιμοποιείται στην παραγωγή των φωτοβολταϊκών στοιχείων και των chips, και ο γραφίτης που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες ηλεκτροκίνησης».

Ο πρόεδρος της IMERYS GREΕCE μίλησε και για τις ενεργειακές ανάγκες του εξορυκτικού κλάδου λέγοντας: «Έχοντας να αντιμετωπίσει σημαντική άνοδο του κόστους και επομένως μείωση ανταγωνιστικότητας, απαιτείται η στήριξη της ευρωπαϊκής και εγχώριας εξορυκτικής και μεταλλουργικής αλυσίδας αξίας, με διασφάλιση επαρκούς και σε αποδεκτό κόστος ενέργειας».

Αδρανή υλικά

«Τα αδρανή υλικά είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον κλάδο των δομικών υλικών, του τσιμέντου και  σκυροδέματος και των κατασκευών, οπότε, πρέπει να τον βλέπουμε μέσα από το πρίσμα των επιπτώσεών του στην ελληνική οικονομία», είπε με έμφαση ο Δημήτρης Λιανός, Plant Manager στην Heidelberg Materials Hellas S.A.: «Χωρίς τα αδρανή υλικά δεν θα υπήρχαν υποδομές, όπως αυτοκινητόδρομοι, λιμάνια, κτίρια κ.ά.».

Η Ευρώπη χρειάζεται 3 δισεκατομμύρια τόνους αδρανών υλικών ετησίως, καθιστώντας τα τον πιο χρησιμοποιούμενο φυσικό πόρο μετά το νερό και τον αέρα, επισήμανε ο πρόεδρος του Πανευρωπαϊκού Συνδέσμου Αδρανών (UEPG) Αντώνης Λατούρος θέτοντας το ερώτημα: «Το κρίσιμο δεν είναι αν χρειαζόμαστε αδρανή, αλλά περισσότερο πώς να τα προμηθεύουμε βιώσιμα και υπεύθυνα. Η ανακύκλωση, αν και είναι απαραίτητη, σήμερα καλύπτει μόνο το 12% της συνολικής ζήτησης».

Προβλήματα πρόσβασης

Ο εκτελεστικός πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Ευθύμιος Βιδάλης υποστήριξε ότι «ο χαρακτηρισμός Κρίσιμων και μη Κρίσιμων, που εμπεριέχει προτεραιότητες, είναι απατηλός. Η ΕΕ εισάγει 250 εκ. ΜΤ ετησίως μη κρίσιμες πρώτες ύλες. Απαιτείται ολιστική αντιμετώπιση όλων των πρώτων υλών, το ζητούμενο είναι μια ευρύτερη μακροπρόθεσμη οπτική».

Υψηλές εισαγωγές

«Η Ευρώπη βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, η οποία θα καθορίσει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση», τόνισε ο επίτιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (EUROMINES) Μαρκ Ραχωβίδης: «Εάν συνεχίσουμε να “εξάγουμε” ρύπανση και να εισάγουμε πρώτες ύλες όπως σήμερα, τότε η Πράσινη Μετάβασή μας δεν μπορεί να ευημερήσει. Η εγκατάλειψη της ευρωπαϊκής εξόρυξης για υψηλές εισαγωγές εδραιώνει μια χαμηλότερη συμμόρφωση με το ESG (σύνολο περιβαλλοντικών, κοινωνικών θεμάτων και εταιρικής διακυβέρνησης σε μια επένδυση), μειωμένη στρατηγική αυτονομία και μειωμένη ανθεκτικότητα. Ένα όραμα που περιλαμβάνει 20-30 νέα στρατηγικά έργα εξόρυξης στην Ευρώπη έως το 2030 θα επιτρέψει μια βιώσιμη, υπεύθυνη και ευημερούσα βιομηχανία εξόρυξης, ευθυγραμμισμένη με τις ευρωπαϊκές αξίες».

Γεωπολιτικό πλεονέκτημα

«Δυστυχώς, το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο καθιστά την εξορυκτική δραστηριότητα μη ανταγωνιστική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα», δήλωσε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου στο οικονομικό Φόρουμ των Δελφών:

«Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα πρώτων υλών που σήμερα κατατάσσονται στις μη κρίσιμες, όπως για παράδειγμα βιομηχανικά ορυκτά και μάρμαρα. Η έντονη εξαγωγική δραστηριότητα αυτών των κλάδων είναι βέβαιο ότι μπορεί να αποτελέσει γεωπολιτικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας. Αποτελεί πάγιο αίτημα του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα στην ΕΕ, να αντιμετωπίζεται ισότιμα με τους εκτός Ευρώπης ανταγωνιστές του. Ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα αποτελεί ένα ελάχιστο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Για την εξορυκτική βιομηχανία, σίγουρα η εφαρμογή του θα αποτελέσει ένα βήμα προς τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας».

του Φίλη Καϊτατζή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

Post Views: 37